Tiếp theo nội dung của phần 1, ở phần 2 của bài viết này, chúng ta cũng sẽ được tham khảo những kinh nghiệm quý giá để thiết lập hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn RAS như: trang thiết bị, nhân viên, lựa chọn loài, chất lượng nước và sức khỏe cá.
Nghiên cứu trang thiết bị khi thiết lập hệ thống RAS
Về trang thiết bị khi thiết lập hệ thống RAS, ngoài các tòa nhà và bể chứa thì hệ thống luôn yêu cầu nơi lưu trữ thức ăn chăn nuôi số lượng lớn, lưu trữ hóa chất an toàn. Bên cạnh đó, chúng ta cần xây dựng nhà kho và xưởng bảo trì, phòng thí nghiệm, văn phòng và khu vực đóng gói / vận chuyển.
Để RAS có thể vận hàng thành công thì cần có nhiều loại thiết bị chuyên dụng bao gồm một số vận hành thủ công, một số là thiết bị tự động hóa.
Hiện nay, các chương trình máy tính, viễn thám, kiểm tra chất lượng nước nội tuyến, hệ thống báo động và máy cấp nước tự động đang được sử dụng. Tuy nhiên, việc bảo trì hoàn hảo, hiệu quả liên tục và kiểm tra kỹ lưỡng bằng các thiết bị cầm tay vẫn cần đến giám sát bởi những người vận hành và quản lý có tay nghề cao.
Mặc dù chất lượng thiết bị có thể cao nhưng các thiết bị dự phòng và phụ tùng thay thế phải được cất giữ tại chỗ và bổ sung càng sớm càng tốt khi sử dụng. Lựa chọn các thiết bị trên nên chú trọng đầu tư vào chất lượng, giá trị sử dụng, không dựa trên chi phí.
Các phần chính của thiết bị cần thiết cho RAS liên quan đến:
- Lọc
- Sục khí
- Giám sát
- Cho ăn
- Xử lý cá
- Kiểm soát nhiệt độ
Theo chuyên gia nuôi trồng thủy sản và aquaponics Hoa Kỳ chia sẻ: “Chất lượng máy bơm là yếu tố sống còn. Mua máy bơm bể bơi giá rẻ về lâu dài sẽ tốn kém hơn, vì những máy bơm này có xu hướng chi phí điện cao hơn và có thể dẫn đến cá chết nhiều hơn ”.
Ngoài ra, cần chú ý đến các đầu ra của quạt gió, chúng không nên bị giới hạn bởi kích thước đường ống và những chỗ uốn cong không cần thiết. Điều này có thể dẫn đến nhiệt và áp suất dư thừa và có thể khiến vỡ đường ống. Chúng ta nên sử dụng ống mạ kẽm từ 1m trở lên để tản nhiệt .
Các máy thổi dự phòng cần phải được lắp đặt sẵn và sẵn sàng hoạt động chỉ với một lần bật công tắc. Bên cạnh đó, cần tìm ra bộ lọc kích thước phù hợp để đảm bảo chức năng lọc mà vẫn tiết kiệm được năng lượng. Và đặc biệt, đèn UV có vai trò quan trọng trong việc phòng chống dịch bệnh.
Nhân sự có chuyên môn
Để thiết lập và vận hành hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn RAS thì chúng ta không thể bỏ qua vấn đề nhân sự. Hiện nay, khi sử dụng RAS trong nuôi trồng thủy sản chủ đầu tư chủ yếu dựa vào tự động hóa để sử dụng số nhân viên ở mức tối thiểu. Tuy nhiên nếu muốn tối ưu hệ thống thì RAS đòi hỏi có một đội ngũ quản lý, kỹ thuật, công nhân lành nghề và phổ thông, giống như bất kỳ trang trại nuôi trồng thủy sản nào. Nhân sự có chuyên môn sẽ nhanh chóng giải quyết các sự cố bất ngờ để tránh được những rủi ro đáng tiếc.
Hoạt động của hệ thống RAS
Tham khảo một số yếu tố quan trọng và cần thiết để vận hành một hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn RAS thành công như:
- Cần cung cấp liên tục nguồn nước có chất lượng cao và phù hợp với nhu cầu sinh học, thể chất của loài thủy sản.
- Không thải khí thải: Hệ thống luôn phải đảm bảo mùi, tiếng ồn và ô nhiễm không vượt quá mức cho phép.
- Tránh để xảy ra những sự cố trong quá trình vận hành gây “căng thẳng” cho thủy sản.
- Tránh dao động, do đó có thể tăng cường trao đổi chất và các loài tiêu thụ nhiều thức ăn hơn với FCR thấp hơn.
- Duy trì lưu lượng / tỷ lệ trao đổi cao qua các bể.
- Duy trì mật độ loài cao để tạo ra sự hỗn loạn liên tục bên trong bể, tránh tích tụ mầm bệnh và các sinh vật bám trên bề mặt sàn và tường.
- Hệ thống cần được đảm bảo dòng chảy với vận tốc cao để vận chuyển oxy vào và đi qua các bể chứa.
- Đảm bảo vận chuyển nhanh chóng tất cả các chất hữu cơ đến hệ thống lọc mà không bị phá vỡ hoặc hòa tan.
- Thường xuyên rửa ngược các lò phản ứng sinh học để loại bỏ các chất phân hủy dư thừa và tránh tắc nghẽn.
- Không vượt quá giới hạn của các lò phản ứng sinh học và hệ thống phải chạy trơn tru.
Trong quá trình vận hành, cần ghi chép và lưu giữ hồ sơ và phân tích dữ liệu thường xuyên để dự đoán xu hướng và các vấn đề.
Chọn giống thủy sản phù hợp để nuôi theo công nghệ tuần hoàn
Lựa chọn loài để nuôi trong hệ thống RAS cũng là yếu tố đóng vai trò quan trọng. Hiện nay, ngành nuôi trồng thủy sản đang hướng tới những loài có giá trị cao hơn. Ngày càng có nhiều trang trại RAS được xây dựng trên khắp thế giới để sản xuất cá hồi, tôm và cá biển có giá trị như cá anh vũ, cá chẽm, cá hồng và cá mú.
Theo chia sẻ của các chuyên gia, chúng ta không nên nuôi các loài sinh trưởng chậm, có giá trị thấp và không nuôi các loài chuyên sống ở nước lạnh tại các khu vực có nước ấm.
Nếu không nghiên cứu cách chọn loài nuôi phù hợp thì nuôi theo hệ thống RAS chắc chắn sẽ gặp nhiều thất bại. Do đó, chuyên gia khuyến cáo rằng: Tốt hơn hết là nên xây dựng RAS dựa trên loài hơn là sửa đổi một RAS hiện có để nuôi. Chủ đầu tư nên lựa chọn loài một cách khôn ngoan, đừng mạo hiểm thử thách với loài mới chưa được chứng minh về hiệu quả.
Chất lượng nước
Không cần bàn cãi đến tầm quan trọng của chất lượng nước trong nuôi trồng thủy sản. Bởi yếu tố này ảnh hưởng đến sự phát triển, tỷ lệ sống và sức khỏe của sinh vật. Do đó, khi thiết lập hệ thống RAS thì tất cả thông số về chất lượng nước phải được đo lường, quản lý và giảm thiểu như: nhiệt độ, amoniac, nitrit, nitrat, pH, độ cứng, độ kiềm, oxy hòa tan, CO2, H2S, độ mặn, TSS, TDS, ORP…Bên cạnh đó, các vi khuẩn có lợi và gây bệnh cũng cần phải được theo dõi.
Nếu chất lượng nước không được ổn định trong phạm vi cho phép thì lượng cá và sản lượng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Nếu nồng độ amoniac tăng quá cao, hãy xem xét lại nhu cầu thay nước. Mức độ dinh dưỡng giảm nhanh có thể khiến bộ lọc sinh học bị hỏng. Ngoài ra, cần chú ý đến sự phát triển của các sinh vật phù du, nếu chúng nở hoa sẽ khiến cho độ pH sẽ tăng vọt chuyển hầu hết mọi thứ thành NH3 và khiến cá chết. Có thể thấy, độ pH rất quan trọng đối với sự phát triển của thủy sản.
Gần đây, người ta đã chú ý nhiều hơn đến mức CO2 [hơn là oxy]. Cần nhiều sục khí để loại bỏ CO2 hơn là thêm O2. Theo các chuyên gia, mức chấp nhận được đối với CO2 hiện nay được các nhà khai thác sử dụng 10 ppm.
Sức khỏe thủy sản
Thủy sản được nuôi trong RAS có thể bị “căng thẳng” hơn trong các phương pháp nuôi trong ao hoặc lồng bè. Vì bất kỳ dịch bệnh nào cũng sẽ lây lan nhanh chóng khắp các bể và hệ thống, do đó cần chuẩn bị hiệu quả các vấn đề về an toàn sinh học, kiểm dịch, vệ sinh và tiêm chủng.
Trước khi nhập vào hệ thống RAS để nuôi thì thủy sản cần được kiểm dịch nguồn giống trước. Hãy xem xét các hệ thống mô-đun để toàn bộ đàn không gặp rủi ro khi bùng phát dịch bệnh.
Bên cạnh đó, để đảm bảo sức khỏe cho cả đàn, hãy chắc chắn rằng bạn có thể cô lập các bể chứa và hệ thống. Trong trường hợp có dịch thì phải xả trực tiếp ra khỏi hệ thống để thải chất thải.
Luôn quan tâm đúng mức đến sinh học loài, di truyền, chất lượng nước, dinh dưỡng, thiết kế hệ thống, an toàn sinh học (kiểm dịch, vệ sinh và khử trùng) và quản lý tổng thể. Ngoài ra, chúng ta cũng cần tìm hiểu các kiến thức về hóa chất điều trị và kháng sinh ảnh hưởng đến hệ thống.
Trong các trường hợp cần thiết, hãy làm việc các chuyên gia sức khỏe thủy sản để chẩn đoán đúng bệnh. Tham khảo ý kiến chuyên gia nuôi trồng thủy sản và các chuyên gia về hệ thống tuần hoàn trước khi thiết lập hệ thống RAS giúp bạn có nhiều kinh nghiệm và giảm thiểu các rủi ro.
Hệ thống nuôi trồng thủy sản tuần hoàn RAS đang là xu hướng phát triển nhất hiện nay. Đối mặt với các nguy cơ biến đổi khí hậu khi nuôi thủy sản thì RAS là lựa chọn tuyệt vời. Bởi khí hậu, nhiệt độ trong các cơ sở RAS luôn được kiểm soát và tối ưu nhất cho sự phát triển của thủy sản.